Z uwagi na zainteresowanie oraz liczne pytania które od Pańswa otrzymaliśmy po ostatnio opublikowanym wpisie Monitroing GPS a Prywatny Detektyw, postanowiliśmy rozszerzyc temat i wyjaśnić nurtujące kwestie w dodatkowym artkule który publikujemy poniżej. Zapraszamy do lektury!
Prawna ochrona przed podsłuchami i nielegalnym monitoringiem GPS
Obecnie coraz poważniejszy problem stanowi stosowanie nielegalnych podsłuchów i monitoringu GPS. Minęły czasy, kiedy środki pozyskiwania informacji w zakazany prawem sposób instalowane były głównie przez tajnych agentów służb wywiadowczych obcych państw w placówkach dyplomatycznych czy instytucjach państwowych.
Coraz częściej podsłuchiwani i namierzani są zwykli ludzie – nierzadko przez swoich najbliższych. Motywy takiego postępowania mogą być przeróżne, chociażby chęć zdobycia dowodów na niewierność współmałżonka czy udowodnienie faktu znęcania się nad dziećmi. Niekiedy podsłuchiwani bywają pracownicy – pracodawca chce w ten sposób zdobyć argumenty przemawiające za faktem niewywiązywania się z pracowniczych obowiązków. Ofiarami nielegalnego zdobywania informacji nierzadko padają także prężnie rozwijające się firmy. Popularność podsłuchów i monitoringu GPS wynika z kilku przyczyn. Po pierwsze, obecnie te urządzenia są praktycznie dostępne dla każdego i to za bardzo atrakcyjną cenę. Po drugie ich instalacja i obsługa nie są skomplikowane. Do wyboru jest ich cała masa – w sprzedaży nieustannie pojawiają się coraz to nowocześniejsze i mniejsze urządzenia służące do nielegalnego zdobywania informacji.
Odpowiedzialność za nielegalne pozyskiwanie informacji
Polskie prawo przewiduje, że stosowanie urządzeń podsłuchowych przez osoby do tego nieuprawnione jest przestępstwem i podlega karze. Urządzenia podsłuchowe mogą być wykorzystywane przez policję i niektóre inne służby w toku czynności operacyjno – rozpoznawczych lub procesowych i to za zgodą sądu, a w niektórych przypadkach za zgodą Prokuratora Generalnego. Nie oznacza to jednak, iż w każdym przypadku automatycznie jest wydawana zgoda na założenie podsłuchu.
Podsłuch i nagrywanie w ramach postępowania karnego stosowane są z inicjatywy prokuratury w celu wykrycia i uzyskania dowodów dla toczącego się już postępowania lub zapobieżenia popełnieniu nowego przestępstwa. Środki te mogą być stosowane w przypadku najcięższych czynów – m. in. zabójstwa, handlu ludźmi, porwania, okupu, uprowadzenia statku czy samolotu, szpiegostwa i zorganizowanej grupy przestępczej. Dodatkowo ich zastosowanie jest możliwe wówczas, gdy zawiodą inne środki pozyskiwania informacji.
Z kolei do korzystania z podsłuchu w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych upoważnione są wyłącznie określone organy, takie jak Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Straż Graniczna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służba Wywiadu Wojskowego i Centralne Biuro Antykorupcyjne. W tym przypadku zastosowanie podsłuchu jest uzasadnione, jeżeli ma na celu rozpoznanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń.
Natomiast stosowanie urządzeń nagrywających i namierzających przez osoby prywatne jest dopuszczalne tylko w niektórych przypadkach. Jeżeli utrwalanie rozmowy odbywa się za zgodą i wiedzą nagrywanego, wówczas jest ono w pełni legalne i nie ma przeszkód aby np. zostało wykorzystane w postępowaniu sądowym. Czynem zabronionym nie jest również sytuacja, kiedy to dana osoba nagrywa wszystkie swoje rozmowy i niejako “przy okazji” zarejestruje rozmowę, w toku której udzielone zostaną jej informacje nieuprawnione. Podobnie będzie w sytuacji, gdy ktoś rejestruje konkretną rozmowę, ale nie w celu uzyskania informacji nieuprawnionych, a uzyskanie tych informacji następuje „przypadkowo”. Sprzeczny z prawem nie jest również monitoring GPS instalowany w pojeździe stanowiącym naszą wyłączną własność czy też w pojazdach służbowych, o ile pracownicy zostali poinformowani o tym fakcie. Więcej informacji na temat dopuszczalności monitoringu GPS znajduje się na naszym blogu w poświęconym temu zagadnieniu odrębnym artykule.
Co jednak począć w sytuacji, gdy okaże się, iż padliśmy ofiarą nielegalnego podsłuchu lub monitoringu GPS? Prawo przyznaje nam w takim przypadku szereg środków, które mają na celu ochronę naszej osoby albo firmy. Opisujemy je szczegółowo w poniższym wyliczeniu.
Odpowiedzialność karna
W takim przypadku możemy pokusić się o złożenie wniosku o ściganie sprawcy na podstawie art. 267 ust. 3 Kodeksu karnego. Przepis ten przewiduje nałożenie grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 na osobę, która w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniona zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.
By domagać się pociągnięcia sprawcy do wyżej opisanej odpowiedzialności karnej, powinniśmy złożyć formalny wniosek o ściganie, który spowoduje wszczęcie odpowiedniego postępowania. Jeżeli wskutek podjętych czynności organa ścigania ustalą osobę sprawcy, wówczas do sądu trafi sporządzony przez nie akt oskarżenia. Przy orzekaniu kary sąd będzie się kierował stopniem winy oraz stopniem społecznej szkodliwości czynu. Sąd uwzględni również motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.
Co więcej, jeżeli w wyniku założenia podsłuchu lub monitoringu GPS doszło do uszkodzenia mienia, możemy – na podstawie art. 46 ust. 1 Kodeksu karnego – domagać się naprawienia wyrządzonej szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Odpowiedzialność cywilnoprawna
Dodatkowo możemy skorzystać z przysługującego nam uprawnienia do dochodzenia odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego dobrem osobistym człowieka jest w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko czy twórczość naukowa. Wyliczenie zawarte w tym przepisie ma charakter otwarty. Dodatkowo z uwagi na to, iż Kodeks nie przewiduje definicji dóbr osobistych, sąd rozpatrując sprawę w tym zakresie każdorazowo dokonuje obiektywnej oceny, czy w danej sytuacji doszło do naruszenia dóbr osobistych. Oznacza to, iż ocena ta nie zależy od subiektywnych odczuć osoby żądającej udzielenia ochrony swych dóbr. W świetle najnowszego orzecznictwa uznaje się, że o tym, czy wskutek czyjegoś zachowania doszło do naruszenia jakiegoś dobra osobistego, decydować musi kryterium zobiektywizowane, jakim jest odbiór tego zachowania przez rozsądne, bez emocjonalnego zaangażowania oceniającego je postronnego słuchacza i że w kwestii tej nie może mieć znaczenia subiektywny odbiór osoby uważającej się za pokrzywdzoną (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt I ACa 1093/14).
Niewątpliwie nielegalne podsłuchy i monitoring GPS naruszają takie dobra osobiste jak chociażby wolność, prawo do swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnicy rozmowy. By skutecznie ubiegać się o odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych, musi zostać spełnione łącznie kilka poniższych przesłanek, wymaganych przez art. 24 ust. 1 Kodeksu cywilnego. Należą do nich:
- istnienie dobra osobistego,
- zagrożenie lub naruszenie tego dobra,
- bezprawność zagrożenia lub naruszenia.
Należy przy tym zaznaczyć, że spełnienie dwóch pierwszych warunków musi wykazać poszkodowany, określając, w jakich swoich odczuciach lub w jakich konkretnie prawem przewidzianych dobrach osobistych został dotknięty zachowaniem sprawcy, na czym polega to naruszenie oraz powinien udowodnić przywoływane przez siebie okoliczności.
Poszkodowany nie musi za to wykazywać, że działanie sprawcy było bezprawne. W tej sytuacji ciężar dowodu braku bezprawności działania spoczywa na osobie, której zarzucono naruszenie dobra osobistego.
W sytuacji, gdy na skutek naruszenia dobra osobistego zostanie wyrządzona szkoda majątkowa, na podstawie art. 24 ust. 2 Kodeksu cywilnego możemy domagać się się jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Zgodnie z art. 361 ust. 2 Kodeksu cywilnego w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jeżeli na skutek naruszenia dóbr osobistych doszło do wyrządzenia szkody na osobie, zastosowanie będą miały przepisy odnoszące się do odpowiedzialności deliktowej. W konsekwencji odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych skutkującego uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia obejmie, na podstawie art. 444 ust. 1 Kodeksu cywilnego, wszystkie wynikłe z tego powodu koszty. Co więcej, naprawienie szkody na zasadach ogólnych skutkuje możliwością ubiegania się o rentę, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.
Zadośćuczynienie pieniężne
Zadośćuczynienie pieniężne stanowi roszczenie odrębne od odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych. W konsekwencji oznacza to, że sąd może zasądzić te dwa świadczenia niezależnie od siebie, co niewątpliwie skutkuje pełniejszą rekompensatą poniesionej szkody.
Zgodnie z art. 448 Kodeksu cywilnego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Krzywda pokrzywdzonego może polegać na cierpieniach fizycznych lub psychicznych związanych z naruszeniem jego dobra osobistego.
Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia
Korzystając z tego uprawnienia możemy w szczególności żądać, aby osoba naruszająca nasze dobro osobiste złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Podstawą tego żądania jest art 24 ust. 1 Kodeksu cywilnego. Rozwiązanie to ma na celu dostarczenie rekompensującej krzywdę satysfakcji poszkodowanemu. W tej sytuacji powód może żądać przykładowo listu z przeprosinami lub złożenia wyrazów ubolewania, co jest uważane za oświadczenie zmierzające do usunięcia skutków naruszenia. Niekiedy możliwe jest również domaganie się zamieszczenia stosowanego ogłoszenia w prasie.
Odpowiedzialność za czyn nieuczciwej konkurencji
W przypadku, gdy ofiarą nielegalnych podsłuchów pada firma, może ona domagać się ochrony prawnej na drodze cywilnoprawnej i karnej, jaką przewiduje ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Stosowanie podsłuchów przez biznesowych konkurentów jest uważane za bezprawne praktyki biznesowe i może prowadzić do naruszenia tajemnic przedsiębiorstwa takich jak poufne informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne i inne, jeżeli posiadają one wartość gospodarczą. Może to narazić firmę na niemałe straty finansowe, a nawet doprowadzić do jej bankructwa. Jednak by poszkodowany przedsiębiorca mógł domagać się przysługujących mu roszczeń, musi wykazać, iż podjął kroki mające na celu zachowanie poufnego charakteru wykradzionych informacji.
Po pierwsze, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony w wyniku stosowania podsłuchu przez biznesową konkurencję może wystąpić z pozwem do wydziału cywilnego lub gospodarczego właściwego miejscowo sądu.
Przedsiębiorca może w nim żądać:
- zaniechania niedozwolonych działań,
- usunięcia skutków niedozwolonych działań,
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
- naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych,
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych,
- zarządzenia określonej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Ponadto poszkodowana firma ma możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej. Zgodnie z przepisami, ten, kto uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności godpodarczej podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy detektywa?
Prywatny detektyw z uwagi na zawodowe doświadczenie oraz stosowanie nowoczesnych wykrywaczy urządzeń szpiegujących i monitoringu GPS jest w stanie szybko i skutecznie ustalić fakt podsłuchiwania jak również namierzania za pomocą GPS. Ponadto z przeprowadzonych działań detektyw sporządza szczegółowy raport, który może posłużyć za silny dowód w sądzie i zadecydować o końcowym wygraniu przez nas sprawy. Dlatego też jeżeli przypuszczamy, iż padliśmy ofiarami nieleganych technik służących pozyskiwaniu informacji, nie zwlekajmy z podjęciem kroków mających na celu prawną ochronę naszej osoby czy firmy. Warto powierzyć zadanie wykrycia podsłuchów i urządzeń namierzających profesjonalnym detektywm. Biuro Detektywistyczne Rangotis to gwarancja skuteczności i dyskrecji – działamy na rynku już przeszło 20 lat, co czyni nas jednym z najstarszych biur detektywistycznych w całej Polsce. Jesteśmy w stanie namierzyć nawet najbardziej zakamuflowane i technicznie skomplikowane podsłuchy i lokalizatory GPS.
Dodatkowo ze względu na współpracę naszego biura z doświadczonymi prawnikami, jesteśmy w stanie pomóc naszym klientom także w sprawach dotyczących dochodzenia odszkodowań z tytułu naruszenia dóbr osobistych, jak również pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej czy też odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji.
Wykrywanie podsłuchów i namierzanie monitoringu GPS to tylko ułamek zadań, jakich się podejmujemy. Zapraszamy na naszą stronę www.detektyw.blog.com, gdzie znajduje się więcej informacji i artykułów na temat usług świadczonych przez zespół naszych doświadczonych detektywów.
[nls_form]
